ป้องกัน "สิวผด" รับมือหน้าร้อนอย่างมั่นใจ พร้อมวิธีรักษาสิวผด

สิวผดเป็นปัญหาผิวที่พบได้บ่อยในประเทศไทย โดยเฉพาะในอากาศร้อนชื้น ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเกิดสิวผด ทั้งปัจจัยจากมลพิษในอากาศ เช่น PM 2.5 ยังส่งผลให้ผิวเกิดการระคายเคืองและอักเสบได้ง่าย ทำให้ใครหลาย ๆ คนเป็นสิวผดโดยไม่รู้ตัว จริง ๆ แเล้ว อาการผื่นแดงหรือตุ่มเล็ก ๆ บนผิวเป็นเพียงการแพ้หรือผื่นผิวหนังทั่วไป แต่แท้จริงแล้วอาจเป็นสิวผดที่ต้องการการดูแลอย่างถูกวิธี บทความนี้จะช่วยให้เข้าใจเกี่ยวกับสิวผดอย่างครบถ้วน ตั้งแต่สาเหตุ อาการ วิธีป้องกัน ไปจนถึงวิธีรักษาสิวผดอย่างถูกต้อง

สิวผด คืออะไร?

สิวผดหรือที่เรียกในทางการแพทย์ว่า Miliaria หรือ Heat rash เป็นภาวะที่ผิวหนังเกิดการอุดตันของท่อเหงื่อ ทำให้เหงื่อไม่สามารถระบายออกมาทางผิวหนังได้ตามปกติ เมื่อเหงื่อถูกกักไว้ใต้ผิวหนัง จะทำให้เกิดการอักเสบและแสดงออกมาในรูปแบบของตุ่มเล็กๆ สีแดงหรือตุ่มใสคล้ายเม็ดสาคู ซึ่งมักจะเกิดความรู้สึกคัน แสบร้อน หรือระคายเคืองร่วมด้วย

สิวผดแตกต่างจากสิวธรรมดาที่เกิดจากการอุดตันของรูขุมขนและต่อมไขมัน สิวผดเกิดจากการอุดตันของท่อเหงื่อโดยตรง มักเกิดในบริเวณที่มีการหลั่งเหงื่อมาก และพบได้บ่อยในช่วงอากาศร้อนชื้นหรือหลังจากออกกำลังกายอย่างหนัก

สาเหตุของสิวผด

สิวผดเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งล้วนเกี่ยวข้องกับเงื่อนไขที่ทำให้ท่อเหงื่อเกิดการอุดตัน:

1. สภาพอากาศร้อนชื้น ประเทศไทยมีภูมิอากาศร้อนชื้นเกือบตลอดทั้งปี ทำให้ร่างกายผลิตเหงื่อมากขึ้นเพื่อระบายความร้อน เมื่อมีเหงื่อออกมากเกินไปอาจเกิดการอุดตันของท่อเหงื่อได้
2. การออกกำลังกายอย่างหนัก การเคลื่อนไหวร่างกายทำให้อุณหภูมิร่างกายเพิ่มขึ้นและมีการผลิตเหงื่อมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อออกกำลังกายในสภาพอากาศที่ร้อนชื้น
3. การใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศไม่ดี เสื้อผ้าที่อับ รัดรูป หรือทำจากวัสดุสังเคราะห์ที่ไม่สามารถระบายความร้อนและความชื้นได้ดี จะทำให้เกิดการสะสมของเหงื่อบนผิวหนัง
4. มลพิษในอากาศ ฝุ่น PM 2.5 และมลพิษอื่นๆ สามารถเกาะติดบนผิวหนังและอุดตันรูขุมขนและท่อเหงื่อได้
5. ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่ไม่เหมาะสม การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีความมันหรืออุดตันผิว (comedogenic) สามารถปิดกั้นท่อเหงื่อและทำให้เกิดสิวผดได้
6. ภาวะเหงื่อออกมาก (Hyperhidrosis) บุคคลที่มีภาวะเหงื่อออกมากผิดปกติจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดสิวผดสูงกว่าคนปกติ
7. การติดเชื้อแบคทีเรียบนผิวหนัง การติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิดสามารถทำให้เกิดการอักเสบและอุดตันของท่อเหงื่อได้

ชนิดของสิวผด

อาการของสิวผด

อาการของสิวผดจะแตกต่างกันไปตามชนิดและความรุนแรง แต่อาการทั่วไปที่พบได้ ดังนี้

• ตุ่มเล็ก ๆ บนผิวหนัง ลักษณะตุ่มอาจเป็นสีแดง ใส หรือสีขาว ขึ้นอยู่กับชนิดของสิวผด
• ความรู้สึกคัน สิวผดมักมาพร้อมกับความรู้สึกคันในบริเวณที่เกิดผื่น โดยเฉพาะเมื่อมีเหงื่อออกมากขึ้น
• ความรู้สึกแสบร้อน ในบางกรณี ผู้ป่วยอาจรู้สึกแสบร้อนหรือเจ็บแปลบในบริเวณที่เกิดสิวผด
• ผิวแดง พื้นที่รอบๆ ตุ่มสิวผดอาจมีอาการแดง แสดงถึงการอักเสบของผิวหนัง
• ความรู้สึกระคายเคือง ผิวหนังในบริเวณที่เกิดสิวผดอาจรู้สึกไวต่อการสัมผัสหรือเสียดสีมากกว่าปกติ
• อาการแย่ลงเมื่อเหงื่อออก เมื่อร่างกายมีเหงื่อออกมากขึ้น เช่น ระหว่างออกกำลังกายหรืออยู่ในที่ร้อน อาการของสิวผดมักจะรุนแรงขึ้น
• ความรู้สึกเหงื่อไม่ออก ในบางกรณี โดยเฉพาะสิวผดชนิดลึก ผู้ป่วยอาจรู้สึกว่าเหงื่อออกน้อยลงในบริเวณที่เป็นสิวผด

สิวผดขึ้นที่ไหนได้บ้าง?

สิวผดสามารถเกิดขึ้นได้ในหลายส่วนของร่างกาย โดยมักพบบ่อยในบริเวณที่มีต่อมเหงื่อหนาแน่นและมีแนวโน้มที่จะเกิดการเสียดสีหรือปิดทับ:

• ใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณหน้าผาก แก้ม คาง และรอบๆ ปาก ซึ่งเป็นบริเวณที่มีต่อมเหงื่อมาก
• คอ ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง มักพบในคนที่ชอบใส่เสื้อคอปิดหรือผ้าพันคอ
• รักแร้ เป็นบริเวณที่มีต่อมเหงื่อมากและมักมีการเสียดสีกับเสื้อผ้า
• หน้าอก โดยเฉพาะในผู้หญิงที่สวมเสื้อชั้นในรัดแน่นหรือทำจากวัสดุที่ไม่ระบายอากาศ
• หลัง มักพบในคนที่ต้องนั่งพิงเก้าอี้เป็นเวลานานหรือนอนบนเตียงที่ระบายอากาศไม่ดี
• พับข้อ เช่น ข้อพับแขน ข้อพับขา ซึ่งเป็นบริเวณที่มีเหงื่อออกมากและมีโอกาสเสียดสีกันเอง
• ขาหนีบ เป็นบริเวณที่มีการเสียดสีและความชื้นสูง โดยเฉพาะในคนที่มีน้ำหนักมากหรือชอบใส่กางเกงรัดรูป
• เอว มักพบในบริเวณที่ขอบกางเกงรัดแน่น
• เท้า โดยเฉพาะในคนที่ใส่รองเท้าปิดทึบเป็นเวลานาน

วิธีป้องกันสิวไม่ให้เกิดขึ้นซ้ำบนใบหน้า

การป้องกันสิวทำได้ง่ายๆ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและดูแลผิวอย่างถูกวิธี ดังนี้

2. ใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้าที่ไม่อุดตันรูขุมขน

เลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวและเครื่องสำอางที่ระบุว่า "non-comedogenic" หรือ "ไม่อุดตันรูขุมขน" เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดสิว ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของน้ำมันแร่ ซิลิโคน หรือมีความมันสูง มักเป็นสาเหตุของการอุดตันรูขุมขนและการเกิดสิว

4. ให้ความชุ่มชื้นกับผิว

แม้จะเป็นผิวมัน แต่การให้ความชุ่มชื้นก็เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันสิว เพราะเมื่อผิวขาดน้ำ ร่างกายจะกระตุ้นให้ต่อมไขมันผลิตน้ำมันมากขึ้นเพื่อทดแทน ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ให้ความชุ่มชื้นที่มีเนื้อบางเบา ไม่อุดตันรูขุมขน

7 วิธีดูแลรักษาสิวผดไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ

เมื่อเกิดสิวผดขึ้นแล้ว การรักษาที่ถูกต้องจะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันไม่ให้อาการแย่ลง

2. เช็ดเครื่องสำอางด้วยไมเซอล่า วอเตอร์ ที่อ่อนโยนต่อผิว

NIVEA Derma Acne Care Micellar (นีเวีย เดอร์มา แอคเน่ แคร์ ไมเซลล่า) มีอนุภาคไมเซล่าขนาดเล็กที่สามารถดูดจับเมคอัพและสิ่งสกปรกได้ลึกถึงรูขุมขน ช่วยทำความสะอาดได้อย่างล้ำลึก ด้วยส่วนผสมของซาลิซาซิก แอซิด ซีซอลท์บริสุทธิ์ แมกโนเลีย คาร์นิทีน และไฮยารูลอน จึงช่วยผลัดเซลล์ผิว ลดปัญหาสิว ปลอบประโลมผิว ควบคุมความมัน และเติมความชุ่มชื้นในขั้นตอนเดียว

4. ใช้ครีมที่มีส่วนผสมของคาลามายน์

ครีมที่มีส่วนผสมของคาลามายน์สามารถช่วยบรรเทาอาการคันและระคายเคืองจากสิวผด และอาจช่วยดูดซับความชื้นได้บ้าง แต่ไม่ใช่การรักษาหลัก ควรใช้ควบคู่ไปกับการดูแลผิวและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อจัดการกับสาเหตุของการเกิดสิวผด หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนัง

6. รักษาผิวให้แห้งอยู่เสมอ

หลังอาบน้ำหรือออกกำลังกายเสร็จ ควรเช็ดตัวให้แห้งสนิท โดยเฉพาะบริเวณที่มีแนวโน้มจะเกิดสิวผด

สิวผด แบบไหนที่ต้องให้แพทย์รักษา

แม้ว่าสิวผดส่วนใหญ่จะสามารถรักษาได้ด้วยตนเองที่บ้าน แต่ในบางกรณี ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนัง:

1. สิวผดที่มีอาการรุนแรง หากมีอาการปวด บวม หรือแดงมากผิดปกติ
2. สิวผดที่ลุกลามเป็นบริเวณกว้าง หากสิวผดเริ่มแผ่ขยายเป็นวงกว้างอย่างรวดเร็ว
3. สิวผดที่แย่ลงแม้จะได้รับการรักษาแล้ว หากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงหลังจากรักษาด้วยตนเองประมาณ 1 สัปดาห์
4. สิวผดที่มีอาการติดเชื้อ หากมีหนองไหล มีไข้ หรือรู้สึกปวดมาก
5. สิวผดที่เกิดซ้ำบ่อยๆ หากเป็นสิวผดซ้ำบ่อยๆ แม้จะระมัดระวังแล้ว
6. สิวผดที่ทำให้เกิดผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น นอนไม่หลับเพราะคัน หรือรู้สึกเจ็บปวดจนไม่สามารถทำกิจกรรมปกติได้

แพทย์อาจจะสั่งยาเพื่อบรรเทาอาการ เช่น ยาทาสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบ ยาต้านฮิสตามีนเพื่อลดอาการคัน หรือยาปฏิชีวนะหากมีการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย

ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับสิวผด

1. สิวผดเกิดจากความสกปรก สิวผดไม่ได้เกิดจากความสกปรกของร่างกาย แต่เกิดจากการอุดตันของท่อเหงื่อ การล้างหน้าหรืออาบน้ำบ่อยเกินไปอาจทำให้ผิวแห้งและระคายเคือง ซึ่งอาจทำให้อาการแย่ลง
2. สิวผดเป็นโรคติดต่อ สิวผดไม่ใช่โรคติดต่อ ไม่สามารถแพร่จากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่งได้
3. สิวผดรักษาไม่หาย สิวผดส่วนใหญ่สามารถรักษาให้หายได้ด้วยการดูแลที่ถูกต้องและการหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น
4. สิวผดเกิดเฉพาะในเด็ก แม้จะพบบ่อยในเด็กทารก แต่สิวผดสามารถเกิดได้ในทุกช่วงวัย
5. สิวผดสามารถรักษาด้วยการบีบหรือแกะ การบีบหรือแกะสิวผดอาจทำให้เกิดการอักเสบมากขึ้นและอาจนำไปสู่การติดเชื้อ
6. การใช้แป้งมาก ๆ จะช่วยรักษาสิวผด แม้ว่าแป้งสามารถช่วยดูดซับความชื้นได้ แต่การใช้มากเกินไปอาจทำให้รูขุมขนอุดตันและทำให้อาการแย่ลง
7. สิวผดเป็นเพียงอาการเล็กน้อยไม่จำเป็นต้องรักษา หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม สิวผดอาจลุกลามและนำไปสู่การติดเชื้อหรือปัญหาผิวหนังอื่น ๆ ได้

สิวผดเป็นปัญหาผิวที่พบได้บ่อยในประเทศไทย โดยเฉพาะในช่วงที่อากาศร้อนชื้น การเข้าใจสาเหตุและวิธีการป้องกันจะช่วยลดโอกาสการเกิดสิวผดได้อย่างมีประสิทธิภาพ การทำความเข้าใจว่าสิวผดแตกต่างจากสิวธรรมดาอย่างไร จะช่วยให้สามารถเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสม โดยสิวผดเกิดจากการอุดตันของท่อเหงื่อ ในขณะที่สิวธรรมดาเกิดจากการอุดตันของรูขุมขนและต่อมไขมัน การดูแลสุขอนามัยของผิวหนัง การเลือกใช้เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี และการหลีกเลี่ยงสภาพแวดล้อมที่ร้อนชื้นเกินไป จะช่วยป้องกันการเกิดสิวผดได้อย่างมีประสิทธิภาพ